Hollanda sayfasının kaynağını görüntüle


[[Dosya:Maasvlakte-europort.jpg|alt=|küçükresim|Avrupa'nın en büyük limanı, Rotterdam'daki Europort'tan bir görüntü.]]
[[Dosya:KinderdijkMolens02.jpg|küçükresim|1997 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilen Hollanda'daki yel değirmenlerine ait bir görüntü.]]
[[Dosya:Klompen (Dutch Clogs), Wooden Shoes Museum in Drenthe.jpg|küçükresim|Hollanda'nın Drenthe eyaletinde bulunan Uluslararası Ahşap Ayakkabı Müzesi'nde sergilenen dünyaca ünlü "klompen"e ait bir görüntü.]]
[[Dosya:Den Haag Binnenhof.jpg|küçükresim|Den Haag'daki Binnenhof, Hollanda'nın siyasi merkezidir.]]
[[Dosya:Dutch House of Representatives, 2023-12.svg|küçükresim|Aralık 2023 itibarıyla Hollanda Parlamentosu.]]
[[Dosya:Woudagemaal-the-Netherlands.jpg|küçükresim|UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan D.F. Wouda Buharlı Pompa İstasyonu'ndan bir görüntü.]]
[[Dosya:Zaanse Schans, Netherlands (Unsplash).jpg|küçükresim|Zaanse Schans, Zaandam (Tarihi rüzgar değirmenlerinin yer aldığı bir açık hava müzesi)]]
[[Dosya:Baronaanzicht.JPG|küçükresim|Efteling Park, Kuzey Brabant Eyaleti (Kaatsheuvel)]]
[[Dosya:NL-Artis-ingang.jpg|küçükresim|'''ARTIS''', Hollanda'nın en eski hayvanat bahçesi. 1838]]
'''Hollanda''' ([[Felemenkçe]]: ''{{ses|Nl-Nederland.ogg|''Nederland''}}''); toprakları [[Batı Avrupa]]'da ve kısmen de [[Karayipler]]'de bulunan bir ülkedir.<ref name="coğ1">{{kitap kaynağı|soyadı1=Nijman|ad1=Jan|başlık=Geography: Realms, Regions, and Concepts|tarih=2020|yayıncı=Wiley|isbn=978-1119607410|basım=20.}}</ref> [[Hollanda Krallığı]]'nı meydana getiren dört ülkeden en büyüğüdür.<ref name="coğ1"/> Hollanda, doğuda [[Almanya]], güneyde [[Belçika]] ve kuzeybatıda [[Kuzey Denizi]] ile komşudur. Hollanda, Avrupa kıtasında on iki eyaletten ve Karayipler'de [[Bonaire]], [[Sint Eustatius]] ve [[Saba (ada)|Saba]] adaları olmak üzere üç özel belediyeden oluşur.<ref name="coğ1"/>

Hollanda [[meşruti monarşi]] ile yönetilen bir [[Avrupa]] ülkesidir. Hollanda [[nüfus]] yoğunluğu fazla olan bir ülkedir. 10 Şubat 2025 itibarıyla Hollanda'nın nüfusu 18.052.037'dir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-bevolking/bevolkingsteller|başlık=Bevolkingsteller|erişimtarihi=10 Şubat 2025|dil=Felemenkçe|çalışma=Centraal Bureau voor de Statistiek|ad=Centraal Bureau voor de|soyadı=Statistiek|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230523112101/https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-bevolking/bevolkingsteller|arşivtarihi=23 Mayıs 2023|ölüurl=hayır}}</ref> Ülke topraklarının çoğunluğu [[deniz seviyesi]]nin altındadır. Hollanda [[Avrupa Birliği]], [[NATO]] ve [[OECD]] üyesidir. Hollanda aynı zamanda [[Schengen Bölgesi]]&nbsp;ve Benelüks topluluğunun bir parçasıdır. [[Belçika]] ve [[Lüksemburg]] ile birlikte [[Benelüks]] ülkelerini oluşturan 3 ülkeden biridir. Ayrıca [[Kyoto Protokolü|Kyoto Sözleşmesi]]'ni imzalamıştır. Ülke [[Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi]]'ne, [[Uluslararası Adalet Divanı]]'na, [[Uluslararası Ceza Mahkemesi]]'ne ve [[Europol]]'e ev sahipliği yapmaktadır.

Ülke özellikle [[peynir]]leri, [[yel değirmeni|yel değirmenleri]], [[bisiklet]]leri, [[lale]]leri, Holştayn adı verilen inekleri ve sosyal hakları ile tanınır. [[Hollanda'da eşcinsel evlilik]] 2001'den beri yasal olup bu hakkı dünyada tanıyan ilk ülke Hollanda olmuştur.

Türkiye'nin Hollanda Büyükelçiliği [[Lahey]]<ref>{{Web kaynağı|url = https://lahey-be.mfa.gov.tr/Mission/About|başlık = T.C. Dışişleri Bakanlığı - Lahey Büyükelçiliği - Büyükelçilik|erişimtarihi =3 Mart 2025|çalışma =lahey-be.mfa.gov.tr|arşivurl = https://web.archive.org/web/20231001164032/https://lahey-be.mfa.gov.tr/Mission/About|arşivtarihi = 1 Ekim 2023}}</ref> şehrindedir. Türk konsoloslukları ise [[Amsterdam]], [[Rotterdam]] ve [[Deventer]] şehirlerindedir.

=== Ülke adı ===
[[Dosya:Holland position.svg|sol|upright=0.91|küçükresim|Hollanda Krallığı'nda Hollanda'nın (Nederland) kapladığı alan]]
Hollanda ismi, [[Hollanda Birleşik Krallığı|Birleşik Hollanda Krallığı]]'nın en önemli eyaleti olan ve ülkenin kuzeybatı kısmında bulunan Hollanda Eyaleti'nden gelmektedir. Kısaca Hollanda olarak adlandırılmaktadır. 19. yüzyılın ikinci yarısından beri bu eyalet iki ayrı eyalete bölünmüştür: [[Kuzey Hollanda]] (Başkent: [[Haarlem]]) ve [[Güney Hollanda]] (Başkent [[Lahey]]: ''Den Haag''). Felemenkçede "Hollanda" ifadesi sadece bu iki eyalet için kullanılır.

Hollanda'nın dışındaki ülkelerde Hollandalılar genellikle "Hollandalı" olarak adlandırılırlar ve Hollanda turizmde ve diğer endüstriler de ülkelerini "Hollanda" olarak pazarlamaktadırlar (hem İngilizcede hem de Almancada). Hollanda ismi, ülkenin aynı adı taşıyan bir eyaletinden geldiği için, bu eyaletten gelmeyen bazı Hollandalılar, ismini veren bölgeyi genellikle sevmemektedir. Bu nedenle, 'Nederland' yerine 'Hollanda' ve 'Nederlander' yerine de 'Hollandalı' kelimesi kullanılmasına bazıları bir antipati duymaktadır.

İngilizce "Dutch" adı, "duutsc" gibi Orta Hollanda biçimlerinden ortaya çıkmıştır. "Duutcs" ve "dietsc" gibi Orta Hollanda biçimleri halk arasında konuşulan lehçelerin adlarıdır ve bu lehçelerin, yönetimin, bilimin ve kilisenin dili olan Latinceden ayırt edilmesine yaramıştır. "Dutch" ve "duutsc" biçimleri Almanca bir kelime olan "deutsch" ile bağlantılıdır ve aynı kökenden gelir. Fransızlar ise bu bölgeyi Pays-Bas yani 'alçak ülke' olarak tanımlarlar.

== Tarihçe ==
{{Ana|Hollanda tarihi}}
Hollanda'da yerleşimin tarihi, ülkenin yeraltı yapısının oluşumuyla yakından bağlantılıdır. [[Holosen]] döneminde [[Schelde Nehri|Scheldt]], [[Ren]], [[Maas Nehri|Maas]] ve [[Ems Nehri|Ems]] nehirlerinin sık sık taşması, çevrenin yalnızca fiziksel olarak değişmesine değil, aynı zamanda insanların yaşam biçimini şekillendirmesine neden olmuştur. Özellikle son 1000 yılda, polderler ve set sistemleri sayesinde insanların suyla kurduğu ilişki, günümüz Hollanda manzarasını büyük ölçüde belirlemiştir.

Bu doğal koşullar, toplumun birlikte hareket etme zorunluluğunu doğurmuş ve zamanla iş birliğine dayalı bir yönetim anlayışının gelişmesini sağlamıştır. Bu yapı, Hollanda'nın ilerleyen dönemlerdeki ticari başarısında önemli bir rol oynamıştır. Deniz ve su yollarına yakınlık, ticaretin gelişmesini kolaylaştırmış ve ekonomik refahı artırmıştır. Hollanda tarihindeki önemli dönüm noktalarından biri, büyük bir refah dönemini takip eden İspanya'ya karşı verilen mücadeleyle başlayan [[Seksen Yıl Savaşı|Bağımsızlık Savaşı]]'dır. Bunu, uzun süren bir gerileme dönemi ve nihayetinde 1795'teki Fransız işgali izlemiş, bu olay cumhuriyetin sona ermesine neden olmuştur.

[[Utrecht Birliği]]'ne bağlı Kuzey Hollanda eyaletleri (Güney Hollanda, [[Zelanda (il)|Zeeland]], [[Utrecht]], [[Gelderland]], [[Overijssel]], [[Groningen (il)|Groningen]] ve [[Frizya|Friesland]]) 26 Temmuz 1581'de İspanya kralı [[II. Felipe]]'den bağımsızlıklarını ilan ettiler. 1648'de imzalanan [[Vestfalya Antlaşması]]'nda Hollanda vilayetlerinin bağımsızlığı tanındı. Bu, daha sonra kurulacak olan Hollanda'nın bulunduğu bölgeye karşılık geliyordu. Ancak, bu bölgenin güneyinde kalan bölgeler, Flandre dahil olmak üzere, krallıkta kaldı; daha sonra bu bölgede [[Belçika]] bağımsızlığını kazandı. Bu tarihten sonra Kuzey Hollandalılar ve Güney Hollandalılar olarak iki toplumdan bahsedilmeye başlandı.

[[Viyana Kongresi]], Hollanda Krallığı'nı kısa bir süreliğine kuzey ve güney olarak birleştirdi. Ancak, 1830'da güneydeki Hollandalılar (Felemenkliler), [[Belçika]] adı altında bağımsızlıklarını ilan etmişti. ('Belgica' eski bir Roma eyaletinin adıdır ve [[Rönesans]] döneminde, Hollanda'nın Latince ismi olarak kullanılmıştır.)

Hollanda, [[I. Dünya Savaşı]]'nda tarafsız kalırken, [[II. Dünya Savaşı]]'nda Alman işgaline uğradı. 10 Mayıs 1940'ta [[Nazi Almanyası]] Belçika ve Hollanda'yı, 1942'de ise [[Japonya]] Hollanda'nın bir sömürgesi olan [[Endonezya]]'yı işgal etti. Savaş bittikten sonra Endonezya bağımsızlığını ilan etti.

=== İspanyol Hollandası (1384-1581) ===
On dördüncü yüzyıl Avrupa için birçok bakımdan krizlerin yaşandığı bir dönemdi; bunların arasında [[Kara Ölüm]] (1347-1351) ve Yüz Yıl Savaşları da vardı. Ekonomik açıdan ise 1475'lere kadar süren genel bir durgunluk bile yaşandı. Ancak Hollanda için aynı durum geçerli değildi, daha çok ekonomik bir genişleme söz konusuydu.

Lordların yayılmacı dürtüleri karşılıklı birçok savaşta dile getirildi, ancak esas olarak evlilik politikası, Aşağı Ülkeler'in büyük bölümlerinin -çoğu zaman tesadüf eseri- yabancı kraliyet hanedanlarının kontrolü altına girmesini sağladı. Evlilik politikasının başarısı özellikle [[Burgonya Düklüğü|Burgonya]] Dükleri arasında belirgindi. 1384-1428 yılları arasında Karolenj döneminden bu yana ilk kez kuzeydeki birçok bölgeyi ve güneydeki hemen hemen tüm bölgeleri birleştirmeyi başardılar.

Ekonomik açıdan güçlü olan Hollanda, daha sonra Habsburglar için de önemli bir yer tuttu. İmparator [[V. Karl|V. Şarlken]] (1515-1555) döneminde bölge İspanyol imparatorluğunun bir parçası oldu. Ağırlık merkezi büyük ölçüde İspanya'ya kaydı, Hollanda'nın yönetimi ise bir valiye bırakıldı. Hollanda'nın Habsburg İmparatorluğu'nun bir parçası olması, bu bölgelerin aynı zamanda Fransa ile Habsburglar arasında uzun süren İtalyan Savaşları'na da dahil olması anlamına geliyordu. V. Şarlken'in İspanya Kralı olmasının ardından Fransa, büyük ölçüde Habsburg Hanedanı tarafından kuşatılmış halde buldu kendini. İtalyan Savaşları 1559'a kadar Avrupa siyasetine egemen oldu ve Fransız-Habsburg rekabeti iki yüzyıl daha devam etti. Bu dönemde XVII. Eyaletler büyük ölçüde bağımsız bir birim haline getirildi.

Uzun zamandır [[Katolik Kilisesi|Roma Katolik Kilisesi]]'ne eleştirel yaklaşan bu bölgede, yüzyılın ortalarından itibaren Protestan Reformu başladı. 15. yüzyılın sonlarından itibaren ekonomik ve demografik açıdan güçlü bir büyüme yaşandı. Ancak yüksek vergiler ve ticaret ablukaları ile sonuçlanan savaşlar, halk üzerinde ağır bir yük oluşturdu. Bu kez Reform ve özellikle onunla birlikte gelen ağır zulüm, yeni bir etken daha ekledi. Bu patlayıcı karışım, [[Seksen Yıl Savaşı|Seksen Yıl Savaşları]] olarak da bilinen İsyana yol açacaktı. 1567-1568'deki ilk ayaklanma yine bastırılabildi, ancak sert politikalar yine büyük direnişe yol açtı. 1 Nisan 1572'de Geuzen, Den Briel'i almayı başardı ve ikinci ayaklanma başladı.

26 Temmuz 1581'de Hollanda Eyalet Meclisi, 22 Temmuz'da hazırlanan Fesih Yasası'nı imzaladı. Bu kararla II. Filip, Hollanda Lordluğu'ndan feragat etti. Bu Hollanda'nın bağımsızlık bildirgesi olarak görülebilir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.nemokennislink.nl/publicaties/hoe-nederland-geboren-werd/|başlık=Geboorte van Nederland|erişimtarihi=13 Şubat 2025|dil=Felemenkçe|çalışma=NEMOKennislink|arşivurl=https://web.archive.org/web/20250130020954/https://www.nemokennislink.nl/publicaties/hoe-nederland-geboren-werd/|arşivtarihi=30 Ocak 2025|ölüurl=hayır}}</ref> Bu yasa, 1579'da Utrecht Birliği'nin kurulmasının ardından yürürlüğe girdi. 1585'te Anvers'in düşüşü ise Hollanda'nın kuzeyi ve güneyi arasındaki askeri ayrımı kesinleştirdi. Uygun bir alternatif yöneticinin bulunmaması sonucunda 1588'de cumhuriyet ilan edildi.{{çoklu resim|perrow=1/2/1|align=right|total_width=250|caption_align=center
| title = İspanyol Hollandası
| image1 = Van Soest, Four Days Battle.jpg|caption1=''[[Dört Gün Savaşı]], 1-4 Haziran 1666'' ([[İkinci Hollanda-İngiltere Savaşı]]) [[Pieter Cornelisz van Soest]]
| image2 = Political map of the Low Countries (1350)-NL.svg|caption2=14. yüzyılın sonlarında Alçak Ülkeler
| image3 = William I, Prince of Orange by Adriaen Thomasz. Key Rijksmuseum Amsterdam SK-A-3148.jpg|caption3= Sessiz William, Oranj Prensi, [[Hollanda isyanı]]'nın lideri, [[Adriaen Thomasz Key]]
}}

=== Hollanda cumhuriyeti (1581-1795) ===
İspanya'nın emperyal genişlemesinin de yardımıyla cumhuriyet yeniden fethedilmekten kurtuldu. Aslında ekonomik merkezin Akdeniz'den Batı Avrupa'ya kaymasından azami ölçüde yararlandı. Daha önce güney eyaletlerinin gölgesinde kalan Kuzey Hollanda'da, Anvers'in düşmesinin ardından Amsterdam Avrupa'nın ticaret merkezi haline gelirken, Hollanda Avrupa'nın nakliye sektörüne hakim oldu. Asıl ticaret geliri, Baltık Denizi hattındaki Avrupa ticaretinden sağlanıyordu. Hollanda Doğu Hindistan Şirketi (VOC) de hissedarları için büyük kârlar elde etmeyi başardı. Bu ekonomik refah artışı ise, yöneticilerde yerel halkın güçlenip otoriteye karşı başkaldırabileceği endişesini doğurdu. Nitekim, 1621 yılında Jan Pieterszoon Coen, Banda Adaları'nın neredeyse tüm yerli halkını katlettirdi.

Bunu izleyen Altın Çağ, Hollanda tarihinin siyasi, kültürel ve ekonomik olarak en önemli dönemi oldu. En parlak dönemi özellikle eski Hollandalı resim ustaları şekillendirmiştir. Ancak bu dönemde daha sonraki Hollanda kolonileri de kurulmuş ve Portekizlilerden birkaç önemli bölgenin ele geçirilmesinin ardından Cumhuriyet, Atlantik ötesi köle ticaretinde de aktif rol oynamıştır. On yedinci yüzyılda, Afrikalı kölelerin ticaret yolları büyük ölçüde [[Gana]]'daki Elmina (Altın Sahili) üzerinden [[Surinam]], [[Brezilya]] ve Karayip adalarına uzanıyordu. Elmina 1637'de, Axim 1642'de fethedildi. 1641'de Pieter Cornelisz önderliğinde. Jol ayrıca Angola'yı da fethetti. 550.000'den fazla insanın Hollanda gemileriyle köle olarak Amerika'ya getirildiği tahmin ediliyor.[kaynak?] Bu yolculuklar genellikle kötü koşullar altında gerçekleşiyordu ve insanlar yol boyunca ölüyordu. Kişisel zorlukların yanı sıra, bunun Afrika toplumları üzerinde yıkıcı etkileri de oldu. Doğrudan karlılık tahminleri farklılık göstermektedir, ancak kölelik olmasaydı Amerika'nın sömürgeleştirilmesi çok farklı olurdu. Asyalı kölelerin ticareti de yaygın olarak yapılıyordu. Köle, Altın Çağ'da Hollanda sömürge imparatorluğunun ekonomisinde işgücü olarak vazgeçilmezdi; On yedinci yüzyılın ikinci yarısında, Batavia sakinlerinin yarısı özgür olmayan insanlardan oluşuyordu.<ref>{{Web kaynağı|url=http://voc-kenniscentrum.nl/themas.html|başlık=VOC-Kenniscentrum - Thema's|erişimtarihi=13 Şubat 2025|çalışma=voc-kenniscentrum.nl|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121108191129/http://voc-kenniscentrum.nl/themas.html|arşivtarihi=8 Kasım 2012|ölüurl=evet}}</ref>

Hollanda eyaleti, ekonomik üstünlüğü sayesinde Eyaletler Meclisi üzerinde etkili olmuştur. Hollanda eyaleti ile Orange Hanedanı'nın çıkarları çatıştığında, hükûmet işlevsiz hale gelebiliyordu. Hükûmet Protestan'dı ve bireysel vicdan özgürlüğü tanınıyordu; ancak farklı dinlere açıkça ibadet etme özgürlüğü kısıtlanmıştı. Avrupa'nın diğer bölgeleriyle kıyaslandığında hoşgörü daha fazlaydı; ancak bu, İspanya'daki gibi kitlesel bir göçü önlemeyi amaçlayan, pragmatik bir tercihti. Burjuvazi egemen sınıfa dönüşürken, soyluların ve din adamlarının etkisi azaldı. Naipler siyasi iklimi kontrol etmeye başladılar.

1648 yılında, naip II. Wilhelm'in karşı çıkmasına rağmen İspanya ile savaş sona erdirildi. II. Wilhelm'in iktidar girişimleri, 1650'deki ani ölümüyle sona erdi ve böylece Hollanda tarihinde ilk kez bir naip olmadan yönetilen dönem başladı. Bu dönem içeride “Gerçek Özgürlük”, dışarıda ise ticaret savaşlarıyla anıldı.

Büyük ölçekli mekanik enerji üretimi ilk olarak rüzgâr ve su değirmenleriyle gerçekleşti. Altın Çağ'da Birleşik Eyaletler'de turba önemli bir enerji kaynağı olmuştur. Tüm bunlar, ancak Büyük Britanya Krallığı'ndaki Sanayi Devrimi'nin aşabildiği bir erken sanayileşmenin yolunu açtı. Bu arada İngiltere ve Fransa, iç sorunlarından kurtulmuş, ticaret ve nakliye işlerinden paylarını talep ediyorlardı. Daha sonra gerçekleşen Birinci İngiliz Savaşı Hollanda Cumhuriyeti tarafından kaybedildi. İkinci İngiliz Savaşı Kesin bir zaferle sonuçlanmış ve Hollanda filosu üstünlük sağlasa da, Cumhuriyet'in büyük güçleri birbirine karşı etkili bir şekilde kullanamaması durumunda zor duruma düşeceği giderek daha belirgin hâle gelmişti. Bu durum tarihe "Felaket Yılı" olarak geçen 1672 yılında açıkça görüldü. Yabancı birlikler şaşırtıcı bir hızla Su Hattı'na doğru ilerlerken, De Witt kardeşler Lahey'de linç edildi ve bunun ardından [[III. William]], naip olarak göreve getirildi.

Bu kriz, Turuncuların ülkede yeniden üstünlük kurmasına zemin hazırladı. III. William döneminde bu tehdit bertaraf edildi ve [[Michiel de Ruyter]], 1673 yılında Fransa ve İngiltere'nin birleşik deniz kuvvetlerini mağlup etti. Bundan sonra III. William, Fransa Kralı [[XIV. Louis]]'nin yayılmacı politikalarına karşı bir Avrupa koalisyonu kurmaya odaklandı. 1688 yılında, III. William büyük bir orduyla İngiltere'ye çıkarma yaptı ve kayınpederi II. James'i tahtan indirerek “Muhteşem Devrim”i başlattı. İngiltere tahtına geçtikten sonra da Fransız hegemonyasına karşı yürütülen mücadelelere daha fazla odaklandı. 1688-1697 yılları arasındaki Dokuz Yıl Savaşları boyunca ve 1701'deki ölümüne kadar süren [[İspanya Veraset Savaşı|İspanya Veraset Savaşları]]'nda Fransa karşıtı koalisyonlarda önemli roller üstlendi.

Cumhuriyet, siyasi ve askeri açıdan, ikinci stad sahibi olmayan dönemde ikinci sırada yer aldı. Ekonomik açıdan, Fransa ile kırk yıl süren savaşın ardından ortaya çıkan büyük ulusal borç, Cumhuriyet'in mali dengesini bozmuş; özellikle İspanya Veraset Savaşları sonrasında bu borç yükü, devletin taşıyabileceğinden fazla hâle gelmiş ve Cumhuriyet zamanla Büyük Britanya'ya ekonomik olarak bağımlı duruma düşmüştür. Yedi Eyalet, gece bekçisi devleti haline geldi. Ülkenin yönetimi, daha önce demokratik olmasa da halkın etkisinin hissedilebildiği bir yapıdayken, artık giderek içine kapanan bir egemen sınıfın kontrolüne geçti. Uzun süre boyunca uluslararası siyaset, Fransa-İngiltere çatışmaları üzerine kuruluydu; ancak Yedi Yıl Savaşı'ndan sonra Avrupa'da yeni bir güç dengesi oluştu. Bu durum artık etkili olmuyordu ve Cumhuriyet giderek büyük güçlerin insafına kalıyordu.

Güney Denizi Balonu'nun çökmesiyle İngiltere'de ve [[John Law]]'un Mississippi Şirketi'nin batmasıyla Fransa'da büyük mali krizler yaşandı. Rotterdam borsasında da sert düşüşler yaşandı ancak bu düşüş, Londra ve Paris'te çok sayıda aksiyon yatırımcısının rüzgar ticaretinde yaşadığı kadar  şiddetli olmadı. Amsterdam'daki Kalverstraat Caddesi'nde bulunan İngiliz kahvehanesine baskın düzenlendi. Belediye başkanları, aracıların balon ve rüzgar ticaretinde artık işlem yapmasını yasakladı.

Dördüncü İngiliz-Hollanda Savaşı (1780-1784) neredeyse bir asırlık ittifakı sona erdirdi. Savaş Cumhuriyet için felaketle sonuçlandı ve yurtseverler arasında memnuniyetsizlik 1786 ve 1787'de tırmandı. Yerel düzeyde bir devrim hareketi şekillenmeye başladı; ancak [[Prusya]]'nın müdahalesiyle Turuncu Restorasyon süreci yaşandı. Birçok vatansever Fransa'ya kaçtı ve burada [[Fransız Devrimi|Fransız Devrimi']]nde önemli rol üstlendi. Batavya Devrimi sırasında bu yurtseverler Cumhuriyet'e geri döneceklerdi.{{başlık genişlet}}

== Coğrafya ==
[[Dosya:Satellite image of the Netherlands in May 2000.jpg|küçükresim|upright=0.68|sol|Hollanda'nın uydu görüntüsü (Mart 2000)]]
{{Ana|Hollanda coğrafyası}}
Ülke üç büyük nehir tarafından iki ana bölgeye bölünür. Bu nehirler [[Ren]] ve onun ana kolları olan [[Waal Nehri|Waal]] ile [[Maas Nehri|Meuse]] nehirleridir. Bu nehirler tarihte [[derebeylik]]ler arasındaki sınırı oluşturduğundan birtakım kültürel farklılıklara yol açmıştır.

Hollanda'nın güneybatısı bir [[delta (coğrafya)|nehir deltasıdır]] ve [[Schelde Nehri|Scheldt Nehri]]'nin iki kolu buradan denize dökülür. Ren Nehri'nin sadece bir kolu olan [[IJssel Nehri]] kuzeydoğuya doğru akar ve [[IJsselmeer]]'e dökülür. Bu nehir de dil açısından bir bölünme yaratır, nehrin doğusunda yaşayanlar [[Hollanda Aşağı Saksoncası]] ağzını konuşurlar.<ref name="international2000">Welschen, Ad: Course ''Dutch Society and Culture'', International School for Humanities and Social Studies ISHSS, Universiteit van Amsterdam, 2000-2005.</ref>

Ülkenin toprakları [[Kuvaterner]] döneminde oluşmuştur. Toprakları genelde [[alüvyon]], [[buzultaş]], [[çökelme|çökeller]] ve [[kil]]den oluşur.<ref name=blc>{{Ansiklopedi kaynağı|bölüm=Hollanda - Coğrafya|ansiklopedi=Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi|yayımcı=Milliyet Gazetesi Yayınları|yıl=1986|cilt=10|sayfalar=5355-6}}</ref>

Hollanda'nın büyük bölümü deniz seviyesinin altında yer alır. Ülkenin Avrupa topraklarındaki en yüksek noktası Limburg eyaletinde, Vaals kasabasının yakınında yer alan ve 322,4 metre yüksekliğindeki [[Vaalserberg]] tepesidir.

1287 yılında meydana gelen ve 50 bin kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan [[St. Lucia Seli]] tarihteki en ölümcül sellerden biridir.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1485002/Zuiderzee-floods Zuiderzee floods (Netherlands history)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20111011200958/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1485002/Zuiderzee-floods |tarih=11 Ekim 2011 }}. Britannica Online Encyclopedia.</ref> Hollanda'daki son büyük sel 1953 yılında [[1953 Kuzey Denizi seli|meydana geldi]], selde Hollanda'nın tarım yapılan topraklarının %9'u sular altında kaldı ve 1.836 kişi öldü.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/_unique/_search/default.htm?cx=018020871965988641477:rvmzjpho2wq&cof=FORID:11&q=1953#1249|başlık=Arşivlenmiş kopya|erişimtarihi=25 Kasım 2011|arşivurl=https://web.archive.org/web/20111226101338/http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/_unique/_search/default.htm?cx=018020871965988641477:rvmzjpho2wq&cof=FORID:11&q=1953#1249|arşivtarihi=26 Aralık 2011|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.rijkswaterstaat.nl/water/waterbeheer/bescherming-tegen-het-water/watersnoodramp-1953|başlık=Watersnoodramp 1953|erişimtarihi=9 Ocak 2025|dil=Felemenkçe|çalışma=rijkswaterstaat.nl|ad=Ministerie van Infrastructuur en|soyadı=Waterstaat|arşivurl=https://web.archive.org/web/20241115180943/https://www.rijkswaterstaat.nl/water/waterbeheer/bescherming-tegen-het-water/watersnoodramp-1953|arşivtarihi=15 Kasım 2024|ölüurl=hayır}}</ref>

Ülkede denizden kazanılan çok miktarda toprak mevcuttur. 1930'larda yapılan [[Zuiderzeewerken]] çalışmasında, denizden yaklaşık 2.500 kilometrekare toprak kazanıldı.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.sdu.nl/staatscourant/gemeentes/gem533nh.htm|yayıncı=www.sdu.nl|başlık=Kerngegevens gemeente Wieringermeer|erişimtarihi=21 Ocak 2008|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080106163025/http://www.sdu.nl/staatscourant/gemeentes/gem533nh.htm|arşivtarihi=6 Ocak 2008|ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://www.sdu.nl/staatscourant/PROVINCIES/flevoland.htm|yayıncı=www.sdu.nl|başlık=Kerngegevens procincie Flevoland|erişimtarihi=21 Ocak 2008|arşivurl=https://web.archive.org/web/20071226115958/http://www.sdu.nl/staatscourant/PROVINCIES/flevoland.htm|arşivtarihi=26 Aralık 2007|ölüurl=evet}}</ref> Denizden kazanılan arazilere [[polder]] adı verilmektedir.<ref name=blc/>

{{Büyük şehirler
| name         = Hollanda büyük şehirleri
| country      = Hollanda
| stat_ref     = Merkezi İstatistik Bürosu [http://statline.cbs.nl/StatWeb/start.asp?LA=nl&DM=SLNL&lp=Search%2FSearch]
| list_by_pop  = 
| class        = nav
| div_name     = İlçe|İlçe
| div_link     =

|city_1 = Amsterdam
|div_1 = Kuzey Hollanda
|pop_1 = 798.164
|img_1 = Red-light district of Amsterdam by day. 2012.JPG

|city_2 = Rotterdam
|div_2 = Güney Hollanda
|pop_2 = 615.752
|img_2 = Erasmusbrug seen from Euromast.jpg

|city_3 = Lahey
|div_3 = Güney Hollanda
|pop_3 = 504.260
|img_3 = Den Haag, skyline vanaf Laan van Reagan en Gorbatsjov IMG 8945 2019-03-24 17.46.jpg

|city_4 = Utrecht
|div_4 = Utrecht (il){{!}}Utrecht
|pop_4 = 321.583
|img_4 = Buurkerk en Domtoren.jpg

|city_5 = Eindhoven
|div_5 = Kuzey Brabant
|pop_5 = 218.559
|img_5 =

|city_6 = Tilburg
|div_6 = Kuzey Brabant
|pop_6 = 208.429
|img_6 =

|city_7 = Groningen
|div_7 = Groningen
|pop_7 = 195.511
|img_7 =

|city_8 = Almere
|div_8 = Flevoland
|pop_8 = 195.019
|img_8 =

|city_9 = Breda
|div_9 = Kuzey Brabant
|pop_9 = 178.366
|img_9 =

|city_10 = Nijmegen
|div_10 = Gelderland
|pop_10 = 166.492
|img_10 =

|city_11 = Enschede
|div_11 = Overijssel
|pop_11 = 158.741
|img_11 =

|city_12 = Apeldoorn
|div_12 = Gelderland
|pop_12 = 157.223
|img_12 =

|city_13 = Haarlem
|div_13 = Kuzey Hollanda
|pop_13 = 153.225
|img_13 =

|city_14 = Arnhem
|div_14 = Gelderland
|pop_14 = 149.912
|img_14 =

|city_15 = Amersfoort
|div_15 = Utrecht
|pop_15 = 149.653
|img_15 =

|city_16 = Zaanstad
|div_16 = Kuzey Hollanda
|pop_16 = 149.421
|img_16 =

|city_17 = Haarlemmermeer
|div_17 = Kuzey Hollanda
|pop_17 = 144.117
|img_17 =

|city_18 = 's-Hertogenbosch (Kuzey Brabant){{!}}'s-Hertogenbosch
|div_18 = Kuzey Brabant
|pop_18 = 142.741
|img_18 =

|city_19 = Zoetermeer
|div_19 = Güney Hollanda
|pop_19 = 122.968
|img_19 =

|city_20 = Zwolle
|div_20 = Overijssel
|pop_20 = 122.415
|img_20 =

}}

== Doğa ==

Hollanda'nın Önemli Park Alanları:

1- [[Keukenhof]], Amsterdam'a 25 kilometre, Haarlem'e ise 17 kilometre mesafede bulunan Lisse kasabasında yer alır. 1949 yılında kurulan bu bahçe, 32 hektarlık bir alana yayılmakta olup, her yıl yaklaşık 7 milyon çiçek soğanı ekilmektedir. Ziyaretçilere, laleler başta olmak üzere sümbüller, nergisler ve diğer bahar çiçekleriyle süslü alanlar sunulmaktadır. Keukenhof, sadece Mart ortasından Mayıs ortasına kadar sekiz hafta boyunca ziyarete açıktır ve bu dönemdeki en yoğun ziyaret zamanı genellikle Nisan ortasıdır. 2025 sezonu için Keukenhof, 20 Mart – 11 Mayıs tarihleri arasında her gün 08:00 – 19:00 saatlerinde açıktır. 2019 yılında 1,5 milyon ziyaretçiye ev sahipliği yaparak, günlük ortalama 26.000 ziyaretçiye ulaşmıştır. Amsterdam'ın güneybatısında, “Duin- en Bollenstreek” (Kum ve Soğan Bölgesi) içinde yer alan bahçeye giriş ücretlidir ve biletler yalnızca resmî web sitesi üzerinden, seçilen zaman dilimlerine göre online olarak temin edilebilir. Keukenhof, trenle Haarlem veya Leiden istasyonlarına ulaşıldıktan sonra otobüsle erişilebilecek bir mesafededir.

2- Vondelpark – Amsterdam'da yer alan ve 1865'te açılan bu park, 47 hektar büyüklüğündedir. Açık hava tiyatrosu ve göletler gibi çeşitli alanlara sahiptir.

3. Amsterdamse Bos – Amsterdam, Amstelveen ve Aalsmeer arasında yer alan bu orman parkı 1.000 hektarlık alana sahiptir. 1934-1970 yılları arasında oluşturulmuştur.

4. De Biesbosch Ulusal Parkı – Kuzey Brabant ve Güney Hollanda eyaletlerinde yer alır. Tatlı su gelgit bataklıklarını içeren bir doğa alanıdır. 1421'deki Sint-Elisabeth seli sonrası oluşmuş, 1994'te ulusal park ilan edilmiştir.

5. Hortus Botanicus – Amsterdam'da yer alan ve 1638 yılında kurulan bu botanik bahçe, çeşitli bitki koleksiyonlarına ev sahipliği yapmaktadır.

6. Amstelpark – Amsterdam-Zuid'de yer alan park, 1972 Floriade bahçe sergisi için inşa edilmiştir. İçerisinde labirent, Japon bahçesi ve Riekermolen yel değirmeni bulunur.

7. Hoge Veluwe Ulusal Parkı – Gelderland eyaletinde, Otterlo, Hoenderloo ve Schaarsbergen köyleri arasında yer alır. Farklı ekosistemlere sahip olup, Kröller-Müller Müzesi ve bisiklet yolları da bu alandadır. 1935'te kurulmuş olup özel bir vakıf tarafından yönetilmektedir.

8. Loonse en Drunense Duinen Ulusal Parkı – Kuzey Brabant eyaletindeki Loon op Zand, Drunen ve Udenhout yerleşimleri arasında yer alır. 2002 yılında ulusal park ilan edilmiştir. Kum tepeleri ve çam ormanlarıyla tanınır.

9. Utrechtse Heuvelrug Ulusal Parkı – Utrecht eyaletinde, Doorn, Amerongen, Zeist ve çevresindeki yerleşimlerle çevrilidir. 2003 yılında ulusal park ilan edilmiştir. Ormanlık alanlar, vadiler ve köylerle çevrilidir.

10. Schiermonnikoog Ulusal Parkı – Friesland eyaletine bağlı Schiermonnikoog Adası'nda yer alır. 1989'dan beri ulusal park statüsündedir. Kuş çeşitliliğiyle öne çıkar. Wadden Denizi, 2009'da [[Dünya Mirası|UNESCO Dünya Mirası]] ilan edilmiştir.

11. Lauwersmeer Ulusal Parkı – Groningen ve Friesland eyaletleri arasında yer alır. 2003 yılında ulusal park ilan edilmiştir. Önceden deniz olan bu alan, tatlı su gölüne dönüştürülmüştür.

12. Drentsche Aa Ulusal Parkı – Drenthe eyaletinde yer alır ve 2002'de ulusal park statüsüne kavuşmuştur. Drentsche Aa Nehri çevresinde, geleneksel tarım alanları ve köyleri korur.

13. Weerribben-Wieden Ulusal Parkı – Overijssel eyaletinde yer alır. 1992 (Weerribben) ve 2009 (Wieden) yıllarında birleştirilen doğal alanlardan oluşur. Sulak alan ekosistemlerine sahiptir.

14- Veluwezoom Ulusal Parkı – Gelderland eyaletinde bulunan park, 1930'da kurulmuştur ve Hollanda'daki ilk ulusal parktır. Ormanlık alanlar, fundalıklar ve yaban hayatı çeşitliliğiyle bilinir.

15. Nieuw Land Ulusal Parkı – Flevoland eyaletinde yer alır. 2018'de ulusal park ilan edilmiştir. Markermeer, Oostvaardersplassen ve Marker Wadden gibi alanları kapsar.

16. Kinderdijk Mill Network – Güney Hollanda'daki Alblasserwaard bölgesinde bulunur. 1997'de UNESCO Dünya Mirası ilan edilmiştir. Su yönetimi sistemini yansıtan 19 rüzgar değirmenine ev sahipliği yapar.

17. [[Zaanse Schans]] – Zaandam'da yer alır. Tarihi rüzgar değirmenleri, geleneksel atölyeler ve mimarisiyle tanınır. Açık hava müzesi niteliğindedir.

18. [[Efteling]] – Kaatsheuvel kasabasında bulunan ve 1952 yılında açılan bir tema parkıdır. Park, masalsı ve fantastik temalar formatında tasarlanmış olup, özellikle aileler için çeşitli eğlence seçenekleri sunmaktadır. Efteling tema parkında, masallar ve efsanelerle çevrili bir ortamda, hızlı trenler ve "Fata Morgana" adlı su gezintisi ve "Joris en de Draak" adlı ahşap hızlı tren gibi farklı aktiviteler vardır. 2023 yılında, [[Disneyland Paris]],[[Europa-Park]]-Almanya ve Walt Disney Studios Park-Fransa'dan sonra Avrupa'da en çok ziyaret edilen dördüncü tema parkı oldu.<ref>{{Web kaynağı|url = https://pretpark.headliner.nl/item/top-10-best-bezochte-pretparken-in-europa-themeparkfreaks-807|başlık = Top 10 best bezochte pretparken in Europa|erişimtarihi = 25 Nisan 2025|çalışma = pretpark.headliner.nl|arşivurl = https://web.archive.org/web/20250513024826/https://pretpark.headliner.nl/item/top-10-best-bezochte-pretparken-in-europa-themeparkfreaks-807|arşivtarihi = 13 Mayıs 2025}}</ref>

19. Walibi – Flevoland eyaletinin Biddinghuizen kasabasında yer alan ve 1971 yılında açılan bu tema parkta, "Lost Gravity" gibi yüksek hızda trenler ve çeşitli etkinlikler bulunmaktadır.

20. Dolfinarium – 1965 yılında açılan ve Harderwijk şehrinde yer alan bu deniz parkında yunus, deniz aslanı, mors ve balina gibi hayvanlar gösteriler yapmaktadır.

== Hayvanat Bahçeleri ==
[[Dosya:Safari BZ ies.jpg|küçükresim|Royal Burgers' Zoo, Arnhem]]

=== <small>1. Royal Burgers' Zoo</small> ===
1913 yılında kurulan Royal Burgers' Zoo, Hollanda'nın doğusunda Arnhem kentinde yer almakta olup yaklaşık 45 hektarlık bir alana yayılmıştır. Hayvanat bahçesi, yağmur ormanı, çöl, savan ve okyanus gibi çeşitli ekosistemleri kapsayan tematik alanlarıyla tanınır. Yaklaşık 500 farklı türde 10.000'i aşkın hayvan barındırmaktadır. Avrupa'nın en büyük yapay mercan resifine ev sahipliği yapmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://apnews.com/article/saving-corals-netherlands-lab-climate-ebe8ee0089c4df5070c13e6309b49171|başlık=Corals bred in a zoo have joined Europe's largest reef. This is offering scientists hope|erişimtarihi=2 Mayıs 2025|tarih=26 Nisan 2024|dil=İngilizce|çalışma=AP News|arşivurl=https://web.archive.org/web/20250425032456/https://apnews.com/article/saving-corals-netherlands-lab-climate-ebe8ee0089c4df5070c13e6309b49171|arşivtarihi=25 Nisan 2025|ölüurl=hayır}}</ref>

=== <small>2. Diergaarde Blijdorp</small> ===
1857 yılında kurulan bu hayvanat bahçesi, Rotterdam'da yer almaktatır ve yaklaşık 28 hektarlık bir alan kaplamaktadır. Avrupa'nın en köklü hayvanat bahçelerinden biri olan Blijdorp, Oceanium adlı modern akvaryum bölümüyle dikkat çeker. Park, dünya genelinden gelen hayvan türlerine ev sahipliği yapmaktadır.

=== <small>3. Safaripark Beekse Bergen</small> ===
1968 yılında kurulan Safaripark Beekse Bergen, yaklaşık 120 hektarlık genişliğiyle Hollanda'nın alan bakımından en büyük hayvanat bahçesidir. Hilvarenbeek kentinde yer alan bu tesis, ziyaretçilere araba, otobüs, tekne veya yürüyüş yoluyla safari yapma imkânı sunar. Afrika kökenli büyük memeliler için doğal yaşam alanlarına benzer düzenlemeler içermektedir.

=== <small>4. ARTIS (Natura Artis Magistra)</small> ===
1838 yılında kurulan ARTIS, Hollanda'nın en eski hayvanat bahçesidir ve Amsterdam şehir merkezinde, yaklaşık 14 hektarlık bir alana kuruludur. Hayvanat bahçesi, aynı zamanda akvaryum, mikrobiyoloji müzesi (Micropia), planetaryum ve botanik bahçeyi de bünyesinde barındırır. Hollanda'nın ilk halka açık hayvanat bahçesi – ve dünyanın en eski beş hayvanat bahçesinden biri – olan ARTIS, şehrin kalbinde doğayı öğrenmek ve deneyimlemek için ilham verici bir mekân hâline gelmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.artis.nl/en/history-of-artis|başlık=History of ARTIS|erişimtarihi=2 Mayıs 2025|dil=İngilizce|çalışma=artis.nl|arşivurl=https://web.archive.org/web/20250215132049/https://www.artis.nl/en/history-of-artis|arşivtarihi=15 Şubat 2025|ölüurl=hayır}}</ref>

=== <small>5. Wildlands</small> ===
2016 yılında açılan Wildlands, Emmen kentinde yaklaşık 22 hektarlık bir alanda kurulmuştur. Eski Emmen Hayvanat Bahçesi'nin yerini alan bu modern tesis, kutup bölgesi, yağmur ormanı ve savan gibi üç ana tematik alandan oluşur. Hayvanat bahçesi, geleneksel sergileme yöntemlerinden farklı olarak macera parkı konseptiyle tasarlanmıştır.

=== <small>6. Ouwehands Dierenpark</small> ===
1932 yılında kurulan Ouwehands Dierenpark, Utrecht bölgesinde bulunan Rhenen kasabasında yer almakta ve yaklaşık 22 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Hayvanat bahçesi, dev pandalar ve kutup ayıları gibi nadir türleri barındırmasının yanı sıra geniş primat koleksiyonuna da sahiptir. Eğitim ve çocuklara yönelik etkinlikleri ile dikkat çeker.

=== <small>7. GaiaZOO</small> ===
2005 yılında kurulmuş olan GaiaZOO, Limburg eyaletinin Kerkrade kentinde bulunmaktadır ve yaklaşık 25 hektarlık bir alana sahiptir. Tesis, Avrupa ve Afrika kökenli hayvan türlerinin sergilendiği bölümlere yer vermekte olup, doğal yaşam alanlarına benzer biçimde düzenlenmiş barınak sistemleri ile tanımlanır.

=== <small>8. Apenheul Primate Park</small> ===
1971 yılında açılan Apenheul, Gelderland eyaletinde yer alan Apeldoorn şehrinde konumlanmaktadır. Yaklaşık 10 hektarlık bir alanda faaliyet göstermektedir. Yalnızca primat türlerinin sergilendiği uzmanlaşmış bir hayvanat bahçesidir. Bazı türlerin serbest dolaşımına izin veren açık sergi düzenlemeleri mevcuttur.

=== <small>9. ZooParc Overloon</small> ===
2000 yılında faaliyete geçen ZooParc Overloon, Kuzey Brabant eyaletindeki Overloon kasabasında yer almakta olup yaklaşık 21 hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Park, farklı kıtalara özgü hayvan türlerinin tematik olarak gruplandırıldığı sergi alanlarına sahiptir. Tesis, yürüyüş rotaları üzerinden gezilebilecek şekilde planlanmıştır.

=== <small>10. Dierenrijk</small> ===
2004 yılında açılan Dierenrijk, Kuzey Brabant eyaletinde yer almakta ve Eindhoven kentine komşu olan Mierlo'da konumlanmaktadır. Yaklaşık 10 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Park, hayvan türlerinin izlenmesine olanak tanıyan açık alan düzenlemelerine sahiptir. Koleksiyonunda memeliler, kuşlar ve deniz memelileri gibi çeşitli türler yer almaktadır.

=== Ekonomi ===
{{Ana|Hollanda ekonomisi}}
Hollanda çok güçlü bir ekonomiye sahiptir ve yüzyıllardır Avrupa ekonomisinde özel bir rol oynamıştır. 16. yüzyıldan beri gemicilik, balıkçılık, ticaret ve bankacılık Hollanda ekonomisinin en önemli sektörleri olmuştur. Hollanda, dünyanın en fazla ihracat yapan ilk on ülkesinden biridir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.ihkib.org.tr/content/files/uploads/52/2023-hollanda-pazar-raporu.pdf | başlık = Anasayfa - İstanbul Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği {{!}} İHKİB | erişimtarihi = 8 Şubat 2025 | çalışma = www.ihkib.org.tr | arşivengelli = evet}}</ref>

Hollanda {{GYSİH ülke|GDP_yıl}} itibarıyla SAGP bazında dünyadaki {{GYSİH ülke|NLD_SAGP_sıra}}. büyük ekonomiye sahiptir ve kişi başına düşen {{GYSİH ülke|NLD_SAGP_kişibaşı}} ile dünyanın {{GYSİH ülke|NLD_SAGP_kişibaşı_sıra}}. zengin ülkesidir.{{GYSİH ülke|GDP_kaynak}} 1997-2000 yılları arasında yıllık büyüme Avrupa ortalamasının oldukça üstünde olan %4 civarında seyretti. 2001-2005 yılları arasında büyüme tüm dünyayla birlikte yavaşlasa da 2007'nin üçüncü çeyreğinde yeniden %4.1'e çıktı. [[Avrupa İstatistik Ofisi|Eurostat]]'a göre Hollanda'da işsizlik oranı Ekim 2011 itibarı ile %4.8'dir ve bu [[Avrupa Birliği]] ülkeleri arasındaki en düşük orandır.<ref>[http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=teilm020&tableSelection=1&plugin=1 Harmonised unemployment rate by gender - total] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20181226010453/https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=teilm020&tableSelection=1&plugin=1 |tarih=26 Aralık 2018 }} (Eurostat) Erişim tarihi: 26 Kasım 2011.</ref>

=== Dil ===
Resmi dil, sakinlerin büyük çoğunluğu tarafından konuşulan [[Felemenkçe]]'dir. Hollanda'da en çok konuşulan lehçe [[Hollandaca]] lehçesidir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.taalcanon.nl/vragen/hoeveel-dialecten-heeft-het-nederlands/|başlık=Hoeveel dialecten heeft het Nederlands?|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|dil=Felemenkçe|çalışma=Taalcanon|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220404012450/http://www.taalcanon.nl/vragen/hoeveel-dialecten-heeft-het-nederlands/|arşivtarihi=4 Nisan 2022|ölüurl=hayır}}</ref> Flemenkçe'nin yanı sıra, Batı Frizce, kuzeydeki [[Frizya]] eyaletinde (Batı Frizcesinde ''Fryslân ) ikinci bir resmi dil olarak kabul edilmektedir.''<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/erkende-talen/talen-in-nederland|başlık=Talen in Nederland – Erkende talen|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150513083706/http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/erkende-talen/talen-in-nederland|arşivtarihi=13 Mayıs 2015|ölüurl=hayır}}</ref> Krallığın Avrupa kısmında diğer iki bölgesel dil, [[Avrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Antlaşması]] kapsamında tanınmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html|başlık=The World Factbook — Central Intelligence Agency|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=23 Aralık 2018|çalışma=cia.gov|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181223110807/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html|arşivtarihi=23 Aralık 2018|ölüurl=evet}}</ref>

Bu tanınan bölgesel dillerin ilki Aşağı Saksonca'dır (Flemenkçe ''Nedersaksisch''). Aşağı Saksonya, Twente bölgesindeki Tweants ve Drenthe eyaletindeki Drents gibi Hollanda'nın kuzey ve doğusunda konuşulan Aşağı Almanca dilinin birkaç lehçesinden oluşur.

İngilizce, [[Saba]] ve [[Sint Eustatius]]'un özel belediyelerinde resmi bir statüye sahiptir. Bu adalarda yaygın olarak konuşulur. [[Papiamento]], [[Bonaire]] özel belediyesinde resmi bir statüye sahiptir. [[Yidiş]] ve [[Çingenece]] 1996 yılında Hollanda'da bölgesel olmayan diller olarak kabul edildi.

Hollanda eğitim yasalarında resmiyet kazanmış bir yabancı dil öğrenme geleneğine sahiptir. Toplam nüfusun yaklaşık %90'ı İngilizce, %70'i Almanca ve %29'u Fransızca konuşabildiklerini belirtmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_237.en.pdf|başlık=Wayback Machine|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=28 Ocak 2007|çalışma=ec.europa.eu|arşivurl=https://web.archive.org/web/20070128095746/http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_237.en.pdf|arşivtarihi=28 Ocak 2007|ölüurl=}}</ref> İngilizce, tüm ortaokullarda zorunlu bir derstir. Çoğu alt düzey ortaokul eğitiminde ilk iki yıl boyunca ek bir modern yabancı dil zorunludur.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/vragen-en-antwoorden/wat-is-het-aanbod-aan-vreemde-talen-in-de-onderbouw-van-het-voortgezet-onderwijs-vo.html|başlık=Wat is het aanbod aan vreemde talen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs (vo)? {{!}} Rijksoverheid.nl|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=29 Nisan 2011|çalışma=web.archive.org|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110429185145/http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/vragen-en-antwoorden/wat-is-het-aanbod-aan-vreemde-talen-in-de-onderbouw-van-het-voortgezet-onderwijs-vo.html|arşivtarihi=29 Nisan 2011|ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.examenblad.nl/publicatie/20070607/rooster-voor-de-centrale-examens/2009/vwo|başlık=Rooster voor de centrale examens van de eindexamens en de staatsexamens vwo, havo en vmbo in 2009|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|dil=Felemenkçe|çalışma=examenblad.nl|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220822175337/https://www.examenblad.nl/publicatie/20070607/rooster-voor-de-centrale-examens/2009/vwo|arşivtarihi=22 Ağustos 2022|ölüurl=hayır}}</ref>

=== Din ===
2023 yılında Hollanda İstatistikleri, toplam nüfusun %58'inin kendisini dinsiz olarak tanımladığını tespit etti. Hollanda'da dindar olmayanları temsil eden gruplar arasında Humanistisch Verbond bulunmaktadır. Katolikler toplam nüfusun %17'sini, Protestanlar ise %13'ünü oluşturuyordu. [[İslam]] toplam nüfusun %6'sını, diğer [[Hristiyan]] mezheplerinin ve diğer dinlerin ([[Yahudilik]], [[Budizm]] ve [[Hinduizm]] gibi) takipçileri de kalan %6'lik kısmı oluşturuyordu.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/82904NED|başlık=Arşivlenmiş kopya|erişimtarihi=14 Mayıs 2024|arşivtarihi=8 Nisan 2024|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240408192733/https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/82904NED|ölüurl=hayır|2=}}</ref>

Hollanda'nın güney eyaletleri tarihsel olarak güçlü bir şekilde [[Katolik Kilisesi|Katolik]] mezhebine mensup olmuştur ve bazıları [[Katolik Kilisesi]]'ni kültürel kimliklerinin bir temeli olarak görmektedir. Hollanda'daki [[Protestanlık]], çeşitli gelenekler içinde bir dizi kiliseden oluşur. Bunların en büyüğü, oryantasyonda [[Kalvinizm]] ve [[Lütercilik]] olan birleşik bir kilise olan Hollanda'daki Protestan Kilisesi'dir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/37944/table|başlık=CBS Statline|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|dil=Felemenkçe|çalışma=opendata.cbs.nl|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171002005232/http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLEN&PA=37772eng&D1=0-47&D2=0,10,20,30,40,50,(l-1)-l&LA=EN&VW=T#/CBS/nl/dataset/37944/table|arşivtarihi=2 Ekim 2017|ölüurl=hayır}}</ref>

Aralık 2014'te yapılan bir anket, Hollanda'da ilk kez [[ateizm]]in (%25) [[teizm]]den (%17) daha fazla olduğu, nüfusun geri kalanının ise [[agnostik]] (%31) veya ietsist (%27) olduğu sonucuna varmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://myprivacy.dpgmedia.nl/consent?siteKey=w38GrtRHtDg4T8xq&callbackUrl=https%3A%2F%2Fwww.trouw.nl%2Fprivacy-wall%2Faccept%3FredirectUri%3D%252ftr%252fnl%252f5091%252fReligie%252farticle%252fdetail%252f3830831%252f2015%252f01%252f16%252fOngelovigen-halen-de-gelovigen-in.dhtml|başlık=DPG Media Privacy Gate|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|çalışma=myprivacy.dpgmedia.nl|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201108115456/https://myprivacy.dpgmedia.nl/consent?siteKey=w38GrtRHtDg4T8xq&callbackUrl=https%3a%2f%2fwww.trouw.nl%2fprivacy-wall%2faccept%3fredirectUri%3d%252ftr%252fnl%252f5091%252fReligie%252farticle%252fdetail%252f3830831%252f2015%252f01%252f16%252fOngelovigen-halen-de-gelovigen-in.dhtml|arşivtarihi=8 Kasım 2020|ölüurl=hayır}}</ref>

=== Eğitim ===
Hollanda'da eğitim 5 ila 16 yaşları arasında zorunludur. Bir çocuğun "başlangıç yeterliliği" (HAVO, VWO veya MBO 2+ derecesi) yoksa, böyle bir yeterliliğe veya seviyeye ulaşana kadar yine de derslere katılmak zorunda kalır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leerplicht/leerplicht-en-kwalificatieplicht|başlık=Leerplicht en kwalificatieplicht - Leerplicht - Rijksoverheid.nl|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=1 Şubat 2017|dil=Felemenkçe|çalışma=rijksoverheid.nl|ad=Cultuur en Wetenschap|soyadı=Ministerie van Onderwijs|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220809141235/http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leerplicht/leerplicht-en-kwalificatieplicht|arşivtarihi=9 Ağustos 2022|ölüurl=hayır}}</ref> Hollanda'daki tüm çocuklar genellikle (ortalama olarak) 4 ila 12 yaşları arasındaki ilkokula giderler. İlki isteğe bağlı olan sekiz sınıftan oluşur. Bir yetenek sınavına, sekizinci sınıf öğretmeninin tavsiyesine ve öğrencinin ebeveynlerinin veya bakıcılarının görüşüne dayanarak, orta öğretimin üç ana dalından biri için bir seçim yapılır. Belirli bir akışı tamamladıktan sonra bir öğrenci, bir sonraki akışın sondan bir önceki yılında devam edebilir.

Hollanda'daki üniversite eğitim sistemi, dünya çapında tanınan kaliteli bir eğitim sunar ve genellikle araştırma üniversiteleri ve uygulamalı bilimler üniversiteleri olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Hollanda'daki üniversiteler, kamu ve özel olarak sınıflandırılabilir. Kamu üniversiteleri, devlet tarafından finanse edilirken, özel üniversiteler daha bağımsız bir yapıya sahiptir.

=== Kamu Üniversiteleri (11) ===

* Amsterdam Üniversitesi
* Utrecht Üniversitesi
* Leiden Üniversitesi
* Delft Teknoloji Üniversitesi
* Erasmus Rotterdam Üniversitesi
* Maastricht Üniversitesi
* Groningen Kraliyet Üniversitesi
* Wageningen Üniversitesi
* Twente Üniversitesi
* Eindhoven Teknoloji Üniversitesi
* Açık Üniversite

=== Özel Üniversiteler ===

* Radboud Nijmegen Üniversitesi
* Tilburg Üniversitesi
* Vrije Amsterdam Üniversitesi

=== Bağlantılı Üye Üniversite ===

* İnsanlık Bilimleri Üniversitesi

== Ulaşım ==
Hollanda yollarındaki hareketlilik 1950'lerden bu yana sürekli olarak büyümüştür ve şu anda dörtte üçü otomobille olmak üzere taşıtlar yılda 200 milyar km kat eder. Hollanda'daki tüm seyahatlerin yaklaşık yarısı arabayla, %25'i bisikletle, %20'si yürüyerek ve %5'i toplu taşıma ile yapılmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.swov.nl/rapport/Factsheets/UK/FS_Mobility.pdf|başlık=Wayback Machine|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=15 Nisan 2010|çalışma=swov.nl|arşivurl=https://web.archive.org/web/20100415044922/http://www.swov.nl/rapport/Factsheets/UK/FS_Mobility.pdf|arşivtarihi=15 Nisan 2010|ölüurl=}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://internationaltransportforum.org/jtrc/DiscussionPapers/DP201215.pdf|başlık=Wayback Machine|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=17 Ocak 2013|çalışma=internationaltransportforum.org|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130117223717/http://internationaltransportforum.org/jtrc/DiscussionPapers/DP201215.pdf|arşivtarihi=17 Ocak 2013|ölüurl=}}</ref>

=== Karayolu taşımacılığı ===
2.758&nbsp;km otoyolu içeren toplam 139.295&nbsp;km'lik karayolu ağı ile Hollanda, dünyanın en yoğun karayolu ağlarından birine sahiptir; yol yoğunluğu [[Almanya]] ve [[Fransa]]'dan çok daha fazladır, ancak yine de [[Belçika]] kadar yoğun değildir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2085.html|başlık=The World Factbook — Central Intelligence Agency|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=26 Aralık 2018|çalışma=cia.gov|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181105214809/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2085.html|arşivtarihi=5 Kasım 2018|ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://data.worldbank.org/indicator/IS.ROD.DNST.K2?order=wbapi_data_value_2011%20wbapi_data_value%20wbapi_data_value-last&sort=desc|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|çalışma=data.worldbank.org|başlık=Arşivlenmiş kopya|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220818125617/https://data.worldbank.org/indicator/IS.ROD.DNST.K2?order=wbapi_data_value_2011%20wbapi_data_value%20wbapi_data_value-last&sort=desc|arşivtarihi=18 Ağustos 2022|ölüurl=hayır}}</ref>

=== Toplu Taşıma ===
Tüm mesafenin yaklaşık %13'ü, çoğunluğu trenle olmak üzere toplu taşıma araçları ile kat edilmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://internationaltransportforum.org/jtrc/DiscussionPapers/DP201215.pdf|başlık=Wayback Machine|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=17 Ocak 2013|çalışma=internationaltransportforum.org|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130117223717/http://internationaltransportforum.org/jtrc/DiscussionPapers/DP201215.pdf|arşivtarihi=17 Ocak 2013|ölüurl=}}</ref> Diğer birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi, Hollanda demiryolu ağının 3.013&nbsp;km'lik güzergahı da oldukça yoğundur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2121.html|başlık=CIA - The World Factbook -- Field Listing - Railways|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=13 Mayıs 2009|çalışma=cia.gov|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090513124715/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2121.html|arşivtarihi=13 Mayıs 2009|ölüurl=evet}}</ref> Ağ çoğunlukla yolcu demiryolu hizmetlerine odaklanır ve 400'den fazla istasyonla tüm büyük kasaba ve şehirleri birbirine bağlar. [[Nederlandse Spoorwegen|NS]] (Nederlandse Spoorwegen), 1938 yılında Hollanda'daki çeşitli demiryolu şirketlerinin birleşmesiyle kurulmuş ulusal demiryolu işletmecisidir.

=== Bisiklet ===
Bisiklet, Hollanda'da her yerde bulunan bir ulaşım aracıdır. Hollandalıların en az 18 milyon bisiklete sahip olduğu, bu da kişi başına birden fazla bisiklete sahip olduğu ve yollardaki yaklaşık sayısı 9 milyon olan motorlu taşıt sayısının iki katı olduğu tahmin ediliyor.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.hollandtrade.com/media/features/feature-stories/?bstnum=4960|başlık=Features {{!}} Hollandtrade|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=24 Eylül 2015|çalışma=web.archive.org|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150924031010/http://www.hollandtrade.com/media/features/feature-stories/?bstnum=4960|arşivtarihi=24 Eylül 2015|ölüurl=}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.iamexpat.nl/lifestyle/cycling-netherlands|başlık=Cycling in the Netherlands|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|dil=İngilizce|çalışma=IamExpat|soyadı=Wedia|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210117183702/https://www.iamexpat.nl/lifestyle/cycling-netherlands|arşivtarihi=17 Ocak 2021|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/|başlık=CBS Statline|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|dil=Felemenkçe|çalışma=opendata.cbs.nl|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171002005232/http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLEN&PA=37772eng&D1=0-47&D2=0,10,20,30,40,50,(l-1)-l&LA=EN&VW=T#/CBS/nl/|arşivtarihi=2 Ekim 2017|ölüurl=hayır}}</ref> 2013 yılında, Avrupa Bisikletçiler Federasyonu, hem Hollanda'yı hem de [[Danimarka]]'yı Avrupa'daki en bisiklet dostu ülkeler olarak sıraladı, &nbsp;ancak [[Hollandalılar]]ın çoğu (%36) Danimarkalılardan (%23) daha fazla bisikleti en sık kullandıkları araç olarak listelediler.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.ecf.com/news/the-first-eu-wide-ecf-cycling-barometer-launched/|başlık=European Cyclists' Federation – The first EU wide ECF Cycling Barometer launched|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=14 Temmuz 2014|çalışma=ecf.com|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140714151023/http://www.ecf.com/news/the-first-eu-wide-ecf-cycling-barometer-launched/|arşivtarihi=14 Temmuz 2014|ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_422a_en.pdf|başlık=Wayback Machine|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=8 Eylül 2015|çalışma=ec.europa.eu|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150908145406/http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_422a_en.pdf|arşivtarihi=8 Eylül 2015|ölüurl=}}</ref>

=== Havayolu ===
Hollanda'da bulunan [[Amsterdam Schiphol Havalimanı]] Hollanda'nın en büyük havalimanı ve Avrupa'nın ise en büyük havalimanlarından biridir. 2019 yılında yolcu trafiği bakımından Avrupa'nın en işlek 3., Dünya'nın ise en işlek 12. havalimanıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.panynj.gov/content/dam/airports/statistics/statistics-general-info/annual-atr/ATR2019.pdf|başlık=2019 Annual Airport Traffic Report|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201127110141/https://www.panynj.gov/content/dam/airports/statistics/statistics-general-info/annual-atr/ATR2019.pdf|arşivtarihi=27 Kasım 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Hava taşımacılığı, tüm adaların kendi havaalanına sahip olduğu Hollanda'nın Karayipler kısmı için hayati öneme sahiptir. Buna Saba'daki dünyanın en kısa pisti de dahildir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://sabaisland.net/airport/|başlık=▷ SABA Island Airport 【 Code SAB - Runway Length - Landing Where is 】|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=25 Şubat 2018|dil=İngilizce|çalışma=Saba Island Guide|soyadı=pablo|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220912161900/https://sabaisland.net/airport/|arşivtarihi=12 Eylül 2022|ölüurl=hayır}}</ref>

== Kültür ==

=== <u>Sanat</u> ===
Hollanda'nın tanınmış birçok ressamı vardır. Orta Çağ'da [[Hieronymus Bosch]] ve [[Pieter Bruegel (baba)|Pieter Brueghel (baba)]] önde gelen Hollandalı öncüler arasında gösterilebilir. Hollanda Altın Çağı boyunca, Hollanda Cumhuriyeti müreffehti ve gelişen bir sanatsal harekete tanık oldu. Bu 17. yüzyıl dönemini kapsayan Hollandalı Ustalar; [[Rembrandt]], [[Johannes Vermeer]], [[Jan Steen]] ve [[Jacob van Ruisdael]]'i içeriyordu. 19. ve 20. yüzyılın ünlü Hollandalı ressamları arasında [[Vincent van Gogh]] ve [[Piet Mondrian]] vardır.

<u>UNESCO Dünya Mirası Listesi ve Hollanda</u>

Hollanda, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan birçok önemli alana sahiptir. İşte bu alanlar:

1- Schokland ve Çevresi – Flevoland eyaletinde yer alır. Eskiden bir ada olan bu alan, Hollanda'nın suya karşı yürüttüğü uzun mücadeleyi sembolize eder. 1995 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

2- Kinderdijk-Elshout Yel Değirmenleri – Güney Hollanda eyaletinde Kinderdijk'tadır. 18. yüzyılda inşa edilen bu yel değirmenleri, su seviyesini kontrol etmeye yönelik tarihsel bir mühendislik sisteminin parçasıdır. 1997 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

3- Woudagemaal (Buharlı Pompa İstasyonu) – Friesland eyaletinde, Lemmer kasabasındadır. 1920'de açılan bu tesis, su taşkınlarını önlemeye yönelik buharlı bir pompa sistemidir. 1998 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

4- [[Rijksmuseum Amsterdam|Rijksmuseum]] – Amsterdam'dadır. Hollanda'nın en büyük ve en ünlü müzelerinden biridir ve 17. yüzyıl Hollanda altın çağının sanatını sergiler. 2000 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

5- Sint-Servaas Bazilikası ve Belediye Binası – Maastricht şehrindedir. 11. yüzyıldan kalma bu tarihi yapılar, Batı Avrupa'nın erken Orta Çağ mimarisinin önemli örneklerindendir. 2002 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

6- Marken Adası – Kuzey Hollanda eyaletindedir. Hollanda'nın geleneksel yaşam tarzını yansıtan, ahşap evleriyle ünlü bir adadır. 2003 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

7- Breda Kalesi – Breda şehrinde yer alır. 12. yüzyıldan kalma olan bu kale, Hollanda'nın askeri tarihi açısından önemli bir yapıttır. 2007 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

8- Wadden Denizi – Friesland ve Groningen eyaletleri açıklarında, kuzey kıyı şeridinde bulunur. Gelgitlerle sürekli değişen bu kıyı alanı, kara ve deniz arasındaki doğal geçiş bölgesidir. 2009 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

9- Amsterdam'ın Kanal Halkaları – Kuzey Hollanda eyaletinde, Amsterdam şehir merkezinde yer alır. 17. yüzyılda planlanan bu kanal sistemi, şehirleşmenin suyla uyumlu bir biçimde nasıl şekillendiğini gösterir. 2010 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

10- Hoge Veluwe Milli Parkı – Gelderland eyaletinde, Arnhem yakınlarında yer alır. Hollanda'nın en büyük özel milli parkıdır<ref>{{Web kaynağı|url=https://dehogeveluwe.kentaa.nl/|başlık=Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe|erişimtarihi=25 Nisan 2025|dil=Felemenkçe|çalışma=dehogeveluwe.kentaa.nl|arşivurl=https://web.archive.org/web/20241004165640/https://dehogeveluwe.kentaa.nl/|arşivtarihi=4 Ekim 2024|ölüurl=hayır}}</ref> ve zengin doğal hayatı ile ünlüdür. 2010 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

11- Paleis Het Loo – Apeldoorn yakınlarında, Gelderland eyaletindedir. Hollanda Kraliyet ailesinin eski yazlık sarayıdır ve Hollanda'nın tarihî monarşik yapısını simgeler. 2011 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

12- Van Nelle Fabrikası – Güney Hollanda eyaletinde, Rotterdam şehrindedir. 20. yüzyıl başlarında modernist mimari anlayışla inşa edilmiş bir endüstri yapısıdır. 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

13- Eise Eisinga Planetaryumu – Friesland eyaletinde, Franeker kasabasındadır. Güneş sistemini mekanik olarak gösteren, halen çalışan bir 18. yüzyıl planetaryumudur. 2023 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.

'''<big>Spor</big>'''

Hollanda'daki 16,8 milyon kişinin yaklaşık 4,5 milyonu ülkedeki 35.000 spor kulübünden birine kayıtlıdır. 15 ile 75 yaş arasındaki nüfusun yaklaşık üçte ikisi haftalık olarak spor yapıyor.<ref>{{Web kaynağı|url=http://s2.ned.univie.ac.at/NoN/landeskunde/nl/h11/index.htm|başlık=SPORT IN NEDERLAND|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=25 Eylül 2008|çalışma=s2.ned.univie.ac.at|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080925042514/http://s2.ned.univie.ac.at/NoN/landeskunde/nl/h11/index.htm|arşivtarihi=25 Eylül 2008|ölüurl=evet}}</ref> Futbol Hollanda'da en popüler takım sporudur ve onu çim hokeyi ve voleybol izlemektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.sport.nl/content/nieuwsartikelen/nocnsf/223198?channel=nocnsf|başlık=De NOC*NSF Sport & Sportnieuws Site|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|tarih=12 Ağustos 2007|çalışma=archive.ph|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220822175333/https://archive.today/20070812034648/http://www.sport.nl/content/nieuwsartikelen/nocnsf/223198?channel=nocnsf|arşivtarihi=22 Ağustos 2022|ölüurl=evet}}</ref> Hollanda'nın en başarılı futbol kulüpleri Ajax, Feyenoord, PSV Eindhoven ve AZ Alkmaar olup en üst seviye futbol ligine Eredivisie denir. '''Ajax''' kazandığı birçok kupayla dünyanın en başarılı takımlarından birisi olup [[Uluslararası Futbol Tarihi ve İstatistikleri Federasyonu]]'na göre ''20. yüzyılın en başarılı'' yedinci kulübüdür.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.iffhs.de/?a413f0e03790c443e0f40390b41be8b01905fdcdc3bfcdc0aec70aeedb883ccb05ff1d|başlık=IFFHS|erişimtarihi=10 Şubat 2025|tarih=24 Mayıs 2012|çalışma=archive.ph|arşivurl=https://archive.today/20120524184019/http://www.iffhs.de/?a413f0e03790c443e0f40390b41be8b01905fdcdc3bfcdc0aec70aeedb883ccb05ff1d|arşivtarihi=24 Mayıs 2012|ölüurl=}}</ref>

[[Hollanda millî futbol takımı]] 1974, 1978 ve 2010 Dünya Kupası'nda ikinci oldu ve 1988 Avrupa Şampiyonası'nı kazandı. ''Sports Illustrated'in'' tüm zamanların en büyük 50 futbolcusu arasında gösterilen [[Johan Cruyff]] (#5), [[Marco van Basten]] (#19), [[Ruud Gullit]] (#25) ve [[Johan Neeskens]] (#36) Hollandalıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.si.com/soccer/2019/05/21/50-greatest-footballers-all-time|başlık=The 50 Greatest Footballers of All Time|erişimtarihi=22 Ağustos 2022|dil=İngilizce|çalışma=Sports Illustrated|ad=90|soyadı=Min|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220804151005/https://www.si.com/soccer/2019/05/21/50-greatest-footballers-all-time|arşivtarihi=4 Ağustos 2022|ölüurl=hayır}}</ref>

Hollanda'nın futbol dışında dünya çapında büyük başarılar elde ettiği diğer branşlar, hız pateni (sürat pateni), hokey, atletizm ve bisiklet yarışlarıdır.

=== Yönetim ve Politika ===
Hollanda'da eyaletlerin başında bulunan yöneticiye Kralın Komiseri "Commissaris van de Koning" denir. Bu kişi, doğrudan halk tarafından seçilmez; eyalet meclisi (Provinciale Staten) tarafından aday gösterilir. Aday, Hollanda hükûmetinin onayıyla resmi olarak kral tarafından atanır. Görev süresi genellikle altı yıldır ve yeniden atanabilir.

17 Nisan 2025 itibarıyla Hollanda'nın 12 eyaletinin kraliyet komiserleri aşağıdaki gibidir:

# Groningen – René Paas (CDA)
# Friesland – Arno Brok (VVD)
# Drenthe – Jetta Klijnsma (PvdA)
# Overijssel – Andries Heidema (CU)
# Flevoland – Arjen Gerritsen (VVD)
# Gelderland – Henri Lenferink (PvdA)
# Utrecht – Hans Oosters (PvdA)
# Noord-Holland – Arthur van Dijk (VVD)
# Zuid-Holland – Wouter Kolff (VVD)
# Zeeland – Hugo de Jonge (CDA)
# Noord-Brabant – Ina Adema (VVD)
# Limburg – Emile Roemer (SP)zuid-holland.nl+

== Hollanda'nın illeri ==

Hollanda 12 il/eyalet ({{dil|nl|''Provincie''|dil_adı=hayır}}) ile 3 denizaşırı kamu yönetiminden ({{dil|nl|''openbare lichamen''|dil_adı=hayır}}) oluşur.<ref name="coğ1"/>

{| style="background:none;" cellspacing="2"
|
{| class="sortable wikitable" style="text-align:center"
|- style="text-align:left;"
! style="width:40px;" class="unsortable"| Bayrak
! style="width:110px;"| İl
! style="width:120px;"| Merkez
! style="width:100px;"| En büyük şehir
! style="width:60px;"| Toplam alan!<ref name="coğ1"/> style="width:60px;"| Land area
! style="width:90px;"| Nüfus <br>(2019)
! style="width:80px;"|Nüfus yoğunluğu
|-
|[[Dosya:Flag_of_Drenthe.svg|50px]] || [[Drenthe]] || [[Assen]] || [[Emmen]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|2680|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|2634|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|493.449|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|188|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:Flag_of_Flevoland.svg|50px]] || [[Flevoland]] || [[Lelystad]] || [[Almere]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|2413|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|1413|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|422.202|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|299|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:Frisian_flag.svg|50px]] || [[Frizya]] ||colspan="2" | [[Leeuwarden]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|5749|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|3324|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|649.988|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|196|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:Flag_of_Gelderland.svg|50px]] || [[Gelderland]] || [[Arnhem]] || [[Nijmegen]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|5136|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|4967|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|2.084.478|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|420|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:Flag_of_Groningen.svg|50px]] || [[Groningen (il)|Groningen]] || colspan="2" | [[Groningen]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|2960|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|2325|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|585.881|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|252|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:Flag_of_Limburg_(Netherlands).svg|50px]] || [[Limburg (Hollanda ili)|Limburg]] || colspan="2"| [[Maastricht]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|2210|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|2148|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|1.118.223|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|521|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:North_Brabant-Flag.svg|50px]] || [[Kuzey Brabant]]|| [['s-Hertogenbosch]]<!-- spelled this way for table-aesthetic reasons--> || [[Eindhoven]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|5082|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|4908|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|2.562.566|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|523|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|- 
| [[Dosya:Flag_of_North_Holland.svg|50px]] || [[Kuzey Hollanda]] ||[[Haarlem]] || [[Amsterdam]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|4092|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|2662|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|2.877.909|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|1082|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:Flag_of_Overijssel.svg|50px]] || [[Overijssel]] || [[Zwolle]] || [[Enschede]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|3421|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|3323|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|1.162.215|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|350|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:Flag of Zuid-Holland.svg|50px]] || [[Güney Hollanda]] || [[Lahey]] || [[Rotterdam]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|3419|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|2814|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|3.705.625|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|1317|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:Utrecht_(province)-Flag.svg|50px]] || [[Utrecht (il)|Utrecht]] || colspan="2" | [[Utrecht]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|1449|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|1380|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|1.353.596|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|981|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|-
| [[Dosya:Flag_of_Zeeland.svg|50px]] || [[Zelanda (il)|Zeeland]] || colspan="2" |[[Middelburg]] || style="text-align:right"|{{dönüştürme|2934|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}||style="text-align:right"|{{dönüştürme|1783|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}|| style="text-align:right"|383.689|| style="text-align:right"|{{dönüştürme|216|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|- class="sortbottom" style="text-align:right"
! colspan="2"| Toplam
! colspan="2"| [[Amsterdam]]
! {{dönüştürme|41545|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}
! {{dönüştürme|33481|km2|sqmi|abbr=on|sortable=on}}
! 17.399.821
! {{dönüştürme|521|/km2|/sqmi|abbr=on|sortable=on}}
|}
|}

== Galeri ==
<gallery class="center" mode="packed">
Dosya:Map provinces Netherlands-en.svg|Hollanda siyasi haritası, kırmızı noktalar bölge başkentlerini, siyah noktalar önemli kentleri gösteriyor
Dosya:GraphyArchy - Wikipedia 00086.jpg|[[Rotterdam]] - [[Güney Hollanda]]'da Küp Evler (Kubuswoning)
Dosya:Amsterdam Centraal GVB 2088 Simyo lijn 9 Diemen (Sniep) (38703545785).jpg|Hollanda'da (Amsterdam) Raylı sistem
Dosya:Amsterdam (16058613662).jpg|Amsterdam'da ünlü su kanallarından biri
Dosya:Amsterdam(78yi) (15871915348).jpg|Amsterdam, genel görüntü
Dosya:Westerkerk Amsterdam.jpg| Hollanda'da bir kilise.[[Dosya:Koplopers 4091+4057 Haren.JPG|küçükresim|NS (Nederlandse Spoorwegen).]]
</gallery>

== Notlar ==
{{Not listesi}}

== Ayrıca bakınız ==
* [[Hollanda'da posta kodları]]

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}